جهان گشایی اسلامی و بنیادگرایی معطوف به عمل

فریبا داودی مهاجر 

 ماجراجویی که علی خامنه ای از آن به عنوان بیداری اسلامی یاد می کند و اندیشه صدور انقلاب آیت آلله خمینی برداشتی جدید از اسلام نیست. برداشتی که در اصل ۱۵۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی بر آن تاکید شده است. اصلی که  بر تداوم انقلاب اسلامی در خارج از کشور تصریح کرده و در طول حکومت جمهوری اسلامی در ایران ,این اصل به عنوان یکی از راهبردهای غیر قابل تسامح سیاست خارجی ، و به عنوان رسالت و وظیفه کارگزاران نظام اسلامی معرفی شده است. 

بی تردید انقلاب اسلامی تحقق اندیشه اسلام سیاسی است که چشم اندازی به جز بیداری مسلمانان دنیا برای تشکیل حکومت های اسلامی نداشته و ندار . جکومت هایی که به دنبال تداوم و استمرار قدرت و به عبارتی  “بنیادگرایی معطوف به عمل“ و تاسیس دارالسلام گام بردارند. 

«مسوولان ما باید بدانند که انقلاب ما محدود به ایران نیست . انقلاب مردم ایران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام است» {آیت الله خمینی صحیفه نور، ج ۲۰، ص۱۱۸} آیت الله خمینی هدف از تاسیس جمهوری اسلامی در ایران را ایجاد حکومت جهانی اسلامی بیان می کند که مسوولان کشور باید آن را پیگیری کنند . چنانچه در همان منبع  جلد‏۱۰، صفحه ۱۱۵ بر صدور انقلاب نیز تاکید شده و حکومت داری را بخشی از احکام اسلام بیان می کند . 

اگر چه ادعای وی در باب اسلام سیاسی جدید نبود ولی می توان مدعی شد که ریشه مشکلات کنونی جهان اسلام ولو در بخش سنی و حتی سلفی و داعشی ریشه در تحقق چنین اندیشه ای دارد. برداشتی از دین که می توان  برای مصلحت نظام سیاسی اسلامی نماز را که به عنوان ستون دین شناخته می شود تعطیل کرد.

بنیاد های اصلی نظریه صدور انقلاب

گفتمان این نظریه ریشه درنظریه عمل گرایی در قالب اسلام است که باید از کلیه امکانات موجود برای رشد و حیات اسلام سیاسی در جامعه بین الملل استفاده کرد. هدف اقتدار و استقرار اسلام سیاسی در کشورهای اسلامی است فارغ از آن که مسلمانان چه سنی و چه شیعه باشند. باید قلمرو جهان اسلام با باور تشکیل حکومت های اسلامی و یا به عبارتی ام القرا اسلامی توسعه پیدا کند. ۱

اساس این نظریه آن است که که صدور انقلاب از آن جهت ضرورت دارد که نباید اسلام رادر مرزهای جغرافیایی محصور کرد و باید به دنبال بیداری و روشنگری مردم جهان و همبستگی در جهان اسلام بود و از این رو ست که می بینیم اهداف بلند مدت انقلاب اسلامی یعنی ایجاد حکومت جهانی اسلام چنین تببین شده و ضابطه مند پیش می رود.

ضمن اینکه صدور انقلاب به دلیل ماهیت و ویژگی‌های ایدئولوژیک انقلاب اسلامی همواره به عنوان وظیفه و تکلیف بر کارگزاران نظام و هواداران اسلام سیاسی مطرح بوده تا بتواند گستره فرا جغرافیایی خود را استمرار  بخشد.

 از طرف دیگر، از دیدگاه آیت الله خمینی درمساله صدور انقلاب ابتدا باید ملت‌ها را هدف گرفت و به ابعاد جامع صدور انقلاب توجه کرد تا اهداف جمهوری اسلامی در محیط فراملی برآورده شود. در واقع هدف از انقلاب اسلامی در ایران ایجاد یک پایگاه و نقطه پرتاب به سمت دیگر کشورها برای ایجاد ام اقرا اسلامی بوده و از ایران به عنوان یک ابزار برای رسیدن به هدف استفاده شده است چنانچه ایشان در جای دیگری می گوید:  «ما باید در صدور انقلابمان به جهان کوشش کنیم و تفکر اینکه ما انقلابمان را صادر نمی‌کنیم کنار بگذاریم» 

 

الهام بخش  بنیادگرایان شیعه و سنی

سلفیه جهادی با ظهور سید قطب آغاز شد. فردی از اهالی مصر که  که اندیشه هایش هدایت کننده جنبش های اسلامی شد(۲). گروه های مانند الجهاد، التکفیر و الهجره، افغان العرب و القاعده و اخوان المسلمین از دل همین سلفیه جهادی و خوانش آثار سید قطب بیرون آمد. به عبارتی وی به عنوان پدر فکری و الهام بخش اسلام سیاسی معرفی می شود.

سید قطب اگر چه سنی بود ولی علی خامنه ای رهبر کنونی جمهوری اسلامی در ایران چندین کتابش را به زبان فارسی ترجمه کرده است از جمله ؛ ادعانامه علیه تمدّن غرب، آینده در قلمرو اسلام و«تفسیر فی ظلال القران». این مسأله بیانگر نگاه مثبت علی خامنه ای به دیدگاه ها و تفکرات سید قطب است.  

سید قطب به لحاظ فکری تندرو بود و نگارش «معالم فی الطریق» نماد این تندروی شناخته می شود .دراین کتاب جهاد را تنها راه چاره برای تشکیل حکومت اسلامی می داند و معتقد است همانطور که پیامبربا تقویت قوا در مدینه برای فتح مکه بازگشت پس مسلمانان هم باید همین سنت را انجام دهند.

جهاد از نظر سید قطب اصلی ترین ابزار تبدیل جامعه جاهلی به جامعه اسلامی است که در آن قدرت و امت پیشتاز حرف اول را می زند و بایستی همه نظام های جاهل موجود برچیده شوند. نوشته های سید قطب حتی با یک بررسی سطحی نشان می دهد راهنمایی برای افکار و اعمال “جنبش جهاد اسلامی” و اسلام سیاسی است که الگوی افکار آیت الله خمینی و علی خامنه ای نیز قرار گرفت . کتاب “معالم فی الطریق” او یک تحلیل انقلابی است که به صراحت دعوت به سیر در راهی جدید و نوین می کند که در جای جای کتاب از امت پیشرو برای از بین بردن جاهلیت و جهاد مسلحانه و استقرار حکومت اسلامی صحبت می کند.

به هر حال، افکار “سید قطب ” تحول اساسی در جهان اسلام ایجاد کرد و منشأ اصلی رادیکالیسم معاصر و خشونت‌های امروزی به نام “جهاد” شد. افکاری که نه تنها ذهن و ضمیر گروه‌های افراطی در اصل متأثر از اندیشه‌های سید قطب است؛ بلکه بسیاری از عالمان و شهروندان جوامع گوناگون اسلامی که ظاهراً عضو رسمی این گروه‌ها نیستند نیز به شدت تحت تأثیر رویکرد سید قطب هستند.

تمبری به یادبود سید قطب

نکته جالب توجه این است که در سال ۱۳۶۳ تمبری به یاد بود شهادت این فرد با چنین تفکراتی در جمهوری اسلامی چاپ و منتشر شد. در پی چاپ  این تمبر که رهبر فکری عاملین ترور انور سادات رییس جمهور دولت مصر محسوب می شد این کشور ورود این تمبر را ممنوع و به شرکت پست مصر دستور داد از ورود بسته ها و نامه هایی که با این تمبر ممهور شده بودند، به صورت جدی خودداری کنند. ۳

در همایشی که به منظور بررسی اندیشه های سید قطب به وسیله نهاد نمایندگی رهبری در تالار علامه امینی واقع در ساختمان مرکزی کتابخانه دانشگاه تهران برگزار شد حسن رحیم پور ازغدی به صراحت می گوید: سید قطب یکی از پنج نفر اصلی بنیان گذاران اسلام انقلابی است و کسی است که نقش جدی در انقلاب ها و حرکت های اسلام سیاسی در جهان امروز دارد . ۴

 

حسن فیرحی دیگر سخنران این همایش  به نقل از سید قطب می گوید: در ادبیات سید جمله ای وجود دارد که هرمسلمانی در هر کجا که زندگی می کند و با هرتوانی که دارد باید حکومت اسلامی بر پا دارد. برگزاری این مراسم در تجلیل از سید قطب آنهم در شرایطی که منطقه در آتش بنیادگرایی اسلامی می سوخت و به به دعوت نمایندگی رهبری در دانشگاه سوال برانگیز و نشان دهنده تاثیرات این فرد سنی مذهب بر رهبران انقلاب اسلامی  شیعه مذهب در ایران است که رهبر انقلابش در همان روزهای اول پیروزی صحبت از صدور آن و پیوند زدن اسلام با قدرت و حکومت می زد و در پی جهان گشایی اسلامی بود .

 

سید قطب و تاثیر”حسن بنا “ بر اندیشه وی ؟

 

سید قطب در مصر به دنیا آمد و در سال ۱۹۵۲ به عضویت شورای مرکزی اخوان المسلمین درآمد و تا آخر عمر در این حزب باقی ماند در حالیکه پیش از آن روزنامه نگار و شاعر بود و البته در زمینه حرکت های اسلامی تالیفاتی داشت و مردم را به انقلابی عظیم نوید می داد در حالیکه چند سالی برای تحصیل در آمریکا به سر برده بود.

وی در ماههای قبل و بعد از انقلاب ۱۹۵۲ در مصر به طور منظم با عبدالناصر ملاقات داشت و رابطه خوبی میان «افسران‌ آزاد» و «اخوان‌ المسلمین‌» برقرار کرد و در کنگره «آزادی‌ فکری‌ و روحی‌ در اسلام‌» جمال عبدالناصر با صدایی بلند رو به سید قطب فریاد زد: «برادر بزرگوارم‌، سید! قسم‌ به‌ خدا! چیزی‌ از این‌ ضربات‌ به‌ تو نخواهد رسید و با نام‌ خدا، با تو پیمان‌ می‌بندیم‌ بلکه‌ این‌ پیمان‌ را تجدید می‌کنیم‌ که‌ تا زمان‌ مرگ‌ و پیاپی‌ فدای‌ تو باشیم‌!!!». عافل از آن که بعد ها جمال عبدالناصر حکم اعدام او را صادر کرد .

وی  تحت تاثیر”حسن بنا “ بنیان گذار اخوان المسلمین در مصر بود . سید قطب در توحید و تفسیر قرآن از ابن تیمیه پیروی می کرد و تقدیرگرایی و نص‌گرایی را پذیرفت و مانند” حسن البنا “و ”مودودی“ مسلمانان را به تشکیل حکومت اسلامی دعوت کرد. سید قطب در آمریکا بود که حسن البنا ترور شد و تاثیر بدی بر وی گذاشت. مانیفست حسن بنا در سال ۱۹۳۶ نوشته شد . پنجاه ماده ای که برنامه سیاسی اخوان المسلمین در گذشته و امروز را تشکیل می دهد.

 او برنامه جدیدی برای اسلام ارائه داد . برنامه او در واقع بر پایی حکومت دینی بود  که بر سه اصل ممنوع و نهی کردن ، نظارت و کنترل بر جامعه و مجازات تاکید داشت و ساختاری که به تدریج بتواند خلافت مذهبی را بر پا کند. امروز که به توصیه های وی در این مانیفست نگاه می کنیم به خوبی روند اجرای آن را در گروههایی که به دنبال جهان گشایی اسلامی هستند را مشاهده می کنیم.

 او توصیه می کرد که با استفاده از نیازهای مردم هوادارنش به مسیونری و تاسیس مدرسه و بنیان گذاری باشگاههای ورزشی و راه اندازی نهادهای کمک رسانی بپردازند تا بتوانند به تدریج جهان را تسخیر کنند و کنترل جامعه را در اختیار داشته باشند . در این مانیفست به صراحت نوشته شده که این کنترل و اجرای سه بند باید در اختیار حسن بنا و یا اخوان المسلمین باشد .

 

این گروه در همان سال ها شبه نظامیان جوان و گروه های زیر زمینی را سامان دادند و نخست وزیر سلطان فاروق را به قتل رساندند. سید قطب از طرفداران حسن بنا بود . نعمان بن سوری که عضو القاعده و از نزدیکان بن لادن بود ولی بعد از ۱۱ سپتامیر گروه جهادی افغانستان را ترک و به لندن می گریزد  می گوید : سید قطب نخستین  فردی بود که جهاد را در آثارش برای ایجاد خلافت اسلامی سیستماتیک بیان می کند و مسلمانان سنتی را کافر و جاهل می خواند . او جنگ را تنها راه قدرت مند شدن اسلام می دانست که راه را برای عمل باز می کند . بررسی زندگینامه سید قطب نشان می دهد که او با سلفی های پیرو رشید رضا هم آشنا بود و به مطالعه گسترده ای در اسلام سلفی و آثار – مودودی –داشت و  مفهوم انقلاب را وارد ادبیات سیاسی اهل سنت کرد . قطب برای رسیدن به حکومت اسلامی جهاد و انقلاب علیه حاکم وقت را توصیه می‌کرد.(۵)بررسی نظریات مودودی و رشید رضا مقاله ای دیگر می طلبد.

قطب  بر جهاد  تأکید می‌کرد و می‌گفت در چنین جامعه‌ای باید علیه حاکم جهاد کرد، «فقط با حرف و موعظه نمی‌توان حکومت خدا را بر زمین برقرار و حکومت بشر را محو کرد، قدرت را از بندگان غاصب گرفت و به خدا برگرداند، مبنای اقتدار را قانون الهی کرد و قوانین بشری را از بین برد؛ جهاد نظامی لازم است».سید قطب را به خاطر کتاب مشهورش، «معالم فی الطریق» (درباره واجب بودن تلاش برای تغییر حاکمیت ملی و برپایی حکومتی اسلامی) در زمان جمال عبدالناصر محاکمه و اعدام شد.

اولین هسته های تشکیل جریان موسوم به «قطبی» در میان جوانان اسلام گرای مصری دهه پنجاه و شصت که به اتهام ارتباط با گروههای تروریستی در زندان القناطر بازداشت شده بودند، شکل گرفت. این افراد تحت تاثیر اندیشه های سید قطب جامعه خود را در شرایط جاهلی پنداشته و مردم و حاکمان مسلط بر جوامع اسلامی از جمله مصر را به دلیل عدم رعایت و اجرای قوانین شریعت محکوم و کافر می دانستند. به تدریج گروه های متعددی تحت تاثیر اندیشه های سید قطب در همان دوران شکل گرفتند که تا امروز این جریانات دیده می شوند.

یکی دیگر از این گروه ها  جماعت التکفیر و الهجره نام داشت که گروهی از جوانان اسلامگرای مصری بعد از رهایی از زندان تحت تاثیر اندیشه های سید قطب اقدام به تاسیس گروهی به نام « التکفیر و الهجره » کردند. رهبراین گروه   شکری احمد مصطفی (ابو سعد) از اعضای سابق اخوان المسلمین و مقلد تفکرات سید قطب بر عهده گرفت. اعضای این جماعت در سپتامبر سال ۱۹۷۳ م به مناطق کوهستانی و غارهایی که در محدوده‌ « ابی قرقاص » بود خروج کردند و یکسری زمین در استان مینا را تصرف و در آنجا ساکن شدند.

آن ها معتقد بودند کسی که مرتکب گناه کبیره شود و بر آن اصرار داشته باشد  و توبه نکند کافر است و  همچنین  کسی را که فکرشان را بر او عرضه می‌کنند و قبول نمی‌کند یا به جماعت آنها نمی‌پیوندد نیز کافر است . لازم به ذکر است که هنوز بقایای این جماعت بعد از سالها تحت فشار قرار گرفتن فعال بوده و تحرکاتی را در صحرای سینا انجام می دهند. 

در بین گروه‏ هاى رادیکال فلسطینى نیز، قطب، شخصیت برجسته ‏اى است که نمونه‏ اى واقعى براى انقلاب اسلامى معرفى مى‏ شود . حماس، معروف‏ ترین گروه فلسطینى است که در اساسنامه خود جاهلیت را به نقد کشیده است و از جهاد به عنوان وظیفه مسلمانان یاد کرده است. رهبر معنوى حماس، شیخ احمد یاسین نیز یکى از کسانى است که دولت مصر در جریان دست‏گیرى سید قطب در سال ۱۹۶۵ او را نیز دستگیر کرد

به نظر می رسد نظریه های مدون سید قطب که در کتاب هایش مطرح می شود از جمله در کتاب ( ویژگی ایدئولوژی اسلامی ) ، تاثیر شگفت انگیزی در انقلاب پنجاه و هفت ایران و اندیشه های صدور انقلاب روح الله خمینی داشته است . خمینی هدفدار و آگاهانه و آشنا با عقاید افرادی چون سید قطب که به نظر می رسد معمار اسلام سیاسی بوده , اما با نگرش شیعی ایران را هدف گرفت تا از ایران بتواند دیگر کشورهای اسلامی را هدف قرار دهند  و با طرح اسلام آمریکایی که همان اسلام جاهلی سید قطب بود بتواند اسلام انقلابی و سیاسی را به جهان صادر کند . 

بدون شک تفکرات سید قطب و حسن البنا و شکل گیری جمهوری اسلامی در ایران بر بنیادگرایی و رادیکالیسم کنونی جهان اسلام تاثیر داشته است.اندیشه هایی که منتهی به پیوند و باز تولید تصاعدی گروه های سنی و شیعی در کشورهای مختلف دنیا شده و آنها را با فرقه همسانی برای هدفی معین گرد هم آورد . تشکیل جمهوری اسلامی ایران با درآمد انبوه نفت بارقه امید برای دیگر بنیاد گرایان اسلامی  که تشنه قدرت بودند فراهم کرد . اندیشه ای که در نهایت نتیجه ای به جز اسلام هراسی در دنیا در بر نداشت و اولین قربانیان خود را نیز از میان مسلمانان برگزید.

قطب و القاعده 

تأثیر قطب بر روى سازمان القاعده به طور آشکارى غیر قابل انکار  است .

 اسامه بن لادن، تحت نظر محمد قطب، برادر سید قطب و دوست صمیمى وى عبداللَّه عزام تحصیل کرده است. محمد قطب، کتاب‏ هاى برادرش را در عربستان سعودى ویراستارى و به چاپ رسانده است. این دو نفر فلسفه موسوم به قطبى گرایى را به شاگردان خود آموزش داده و آنها را به داشتن روحیه ‏اى انقلابى تشویق مى‏ کردند. همان‏طور که سید قطب در کتاب «معالم فى الطریق» از پیشاهنگ، تحت عنوان پیام ‏آور اسلام در سراسر جهان یاد مى ‏کند، بن لادن نیز در اعلامیه ۱۹۹۶ خود، القاعده را به منزله پیش‏اهنگ در نظر گرفته است و از عبارات سید قطب می توان در گفته ها و راه و طریق بن لادن بسیار مشاهده کرد. 

 علاوه بر این، دیدگاه ضد یهودى اسامه بن لادن نیز متأثر از اندیشه‏ هاى سید قطب بوده است.

 

بعد ها گروه جماعت اسلامی و جهاد اسلامی از میان اخوان المسلمین رشد کرد و ایمن الظواهری که پس از مرگ بن لادن رهبری القاعده را عهده دار شد از متهمان  قتل انور سادات در دادگاهی که به همین منظور برگزار شد سخنرانی کرد و گفت که ما حاضریم برای پیروزی اسلام قربانی دهیم .

ایمن الظواهرى نیز که نفر دوم القاعده است، در زمان شهادت سید قطب، دانش آموز بود. وى به شدت تحت تأثیر اعدام قطب قرار گرفته و بلافاصله بعد از مرگ وى عضو گروه‏ هاى نظامى مى‏ شد. 

بعد از ترور انور سادات در سال ۱۹۸۴ وى نیز یکى از اشخاصى بود که دستگیر شده و سه سال زندانى شد. ایمن الظواهرى در کتابى که در سال ۲۰۰۱در روزنامه الشرق الاوسط به چاپ مى ‏رسد، اعلام مى کند که گفته‏ هاى سید قطب بیش از هر کسِ دیگرى براى آنها آموزنده بوده است، چرا که او به سبب گفته ‏هایش اعدام شد.

 به نظر وى «سید قطب ثابت کرد که اتحاد در اسلام خیلى مهم است و نبرد بین اسلام و دشمنانش نسبت به اختلافات داخلى دراولویت قرار دارد. علاوه بر این مشخص نمود که هدف از مبارزه چیست.

ایمن الظواهری می گوید: این افشاگرى‏ ها کمک شایانى به جنبش اسلام‏ گرا نمود تا بتواند دشمنانش را شناسایى. سید قطب نمونه بارز کسى است که طرف‏دار عدالت است. او رو در روى ظالم درباره عدالت صحبت کرد و جان خود را به عنوان بهاى آن پرداخت کرد. ارزش کلمات او وقتى افزایش یافت که معذرت خواهى از جمال عبدالناصر را رد کرد.» به گمان، الظواهرى بر خلاف تصور رژیم ناصر، اعدام سید قطب جنبش جهاد اسلامى جدیدى را در مصر و جهان اسلام پایه‏ گذارى کرد که الظواهرى خود را جزء آن مى‏ داند.

 او پس از آزادی به افغانستان رفت و برای پیشبرد اسلام سیاسی بار دیگر دست به اسلحه برد تا همه مردم جهان را مسلمان کند. سعید زاهدی در کتاب «ماضی استمراری؛ سلفی‌گری در جهان اسلام از وهابیت تا القاعده» می نویسد :  سید قطب با طرح این دیدگاه، با اکثریت فقیهان بزرگ و دعوتگران مسلمان معاصر مخالفت کرده است. وی برای تایید دیدگاه خود به “آیه سیف(شمشیر)” استدلال می کند و آیه های متعدد قرآنی را که به صلح و آشتی فرا می خواند و جهاد را فقط در هنگامی مُجاز می کند که تجاوزی از سوی دشمنان، صورت گیرد نادیده می گیرد. وی این آیه ها را به آسانی نادیده می گیرد و ادعا می کند که منسوخ شده است.

سید قطب و داعش

داعش آخرین نمونه تاثیرپذیری گروه های جهادی از اندیشه های سید قطب محسوب می شود. 

 با بررسی اندیشه های رهبران داعش به راحتی می توان ادبیات جهادی سید قطب را با اندکی به روز رسانی و تغییر مشاهده کرد. 

اولین ویژگی داعش که متاثر از اندیشه های سید قطب است تلاش برای تاسیس دولت و خلافت اسلامی با بهره گیری از روش های نظامی و مسلحانه است. داعش با همان استدلال مسلمانان جاهلی زمانی که وارد موصل شد دوازده امام جماعت سنی را به قتل رساند و در یکی از همان مساجد سخنرانی کرد.

 در این راستا، رهبران داعش با استناد به مفهوم جوامع جاهلیت تنها راه سعادت را پیوستن به دولت اسلامی خود دانسته و دیگر دولت های جهان را کافر می دانند . 

از سوی دیگر، آنان هرکس را که به تفکرات ایشان اعتقادی نداشته باشد، کافر می دانند و ساکنین مناطقی تصرف شده توسط خود را در صورتیکه با آنان بیعت نکنند، اعدام می کنند . به این ترتیب، دو رکن اصلی تفکر سید قطب یعنی تقسیم جهان به”اسلامی”و جاهلی و ”جهاد ”برای تحقق خلافت اسلامی به وضوح در تفکرات رهبران و اعضای داعش کاملاً مشهود است. اگرچه این گروه ابداعاتی نیز در زمینه داشته اند که در این مجال نمی گنجد.

 بدون شک ریشه تفکر جهاد و جهاد گرایی در میان اسلام گرایان سنّی و شیعیانی چون روح الله خمینی و علی خامنه ای را باید افکار سید قطب جستجو کرد .

  جهان‌بینی که جهان را به”دارالاسلام و دارالکفر ”تقسیم می کند و وظیفه مسلمانان حقیقی را این می داند که هم حاکمان کشورهای مسلمان و هم کشورهای غیرمسلمان را با انجام جهاد به سوی وضعیت اسلامی سوق دهند. در این جهان‌بینی، استفاده از خشونت به‌عنوان امری عادی جهت خروج دیگران از جاهلیت مدرن به سوی اسلام واقعی مورد توجه قرار داده شده است. امری که بعدا مورد تفسیر کسانی هم‌چون ایمن الظواهری تئوریسین القاعده قرار گرفته و هم‌ اکنون توسط داعش برای قتل عام مردم بی گناه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این اسلام سیاسی است که پیرامون تفکرات سید قطب و به قدرت رسیدن روح الله خمینی در میان مسلمانان منتشر شد و هنوز ادامه دارد.

 فرهنگ رجایی در کتاب اندیشه سیاسی معاصر در جهان عرب که در مرکز مطالعات و پژوهشهای خاورمیانه در سال ۱۳۸۱چاپ شده می نویسد: سید قطب راهی را برای رهایی بشر از وضع کنونی و جلوگیری از سقوط او ارائه می دهد.

 او راه رهایی را ایجاد امتی بیان می کند که بخشی از زمین  را طبق شریعت خداوند اداره کند . می توانید در صفحه ۱۴۸ کتاب شرح عقیده سید قطب در این زمینه را مطالعه کنید. به اعتقاد او باید یک پیشتاز پیدا شود تا رستاخیز کشورهای اسلامی را به ضرورت تبدیل کند. به این ترتیب  دیر یا زود جهان به زیر سیطره اسلام در خواهد آمد . همان که خمینی انجام داد و سلف او این مسیر راادامه داد.

 

بنابراین انگاره دولت اسلامی سید قطب دولتی نیست که صرفاً اکثریتی مسلمان را پشت سر داشته باشد و حاکمی مسلمان هم بر آن حکومت می‌کند. بلکه دولت یا نظامی سزاوار این اسم است که شریعت را اجرا و گسترده کند. ایده حاکمیت سید قطب که جنبش های اسلامی را از مرحله حرکتهای احیایی به مرحله حزب سازی کشاند در طول دهه شصت و هفتاد بر اسلام مبارزه جو حاکم بود و به رغم تحولات فراوانی که از دهه هشتاد تا پایان قرن بیستم رخ داد این ایده در ورای تصویری که بسیاری از پژوهشگران و صاحب‌نظران از حرکتهای بیداری دارند قرار داشته است. ایده ای که در قرن ۲۱ جهان را و بخصوص جهان اسلام را به خون کشید. 

نشریه منادیان وحدت چاپ ۱۳۸۶ در صفحه ۵۵ مقاله ای دارد تحت عنوان حکومت اسلامی از دیدگاه سید قطب که می نویسد : «نخست یک جامعه اسلامی که در آن قوانین و اصول اسلامی وجود دارد  تشکیل دهید آنگاه خواهید دید که اسلام چگونه حکومت خواهد کرد.»

 

همچنین مسعود سوزنگر در کتاب  ”اندیشه های سیاسی سید قطب“ که در مرکز اسناد انقلاب اسلامی در سال ۱۳۸۱ چاپ شده در صفحه ۲۰۱ می نویسد: سید قطب معتقد بود که  باید اسلام حکومت کند زیرا اسلام یگانه عقیده مثبت و حیات‌دهنده است و در افقی بالاتر از مسیحیت  قرار دارد چرا که دوران مسیحیت گذشته شد . چاپ آثار مختلف درباره سید قطب آنهم در مراکزی مانند مرکز اسناد انقلاب اسلامی به خوبی نشان می دهد که چگونه جمهوری اسلامی برای تداوم اندیشه اسلام سیاسی هزینه می کند و چگونه بنیاد گرایی شیعی و سنی به هم پیوند خورده است  . همان ماجراجویی که علی خامنه ای از آن به عنوان بیداری اسلامی یاد کرده و افراط گرایی اسلامی را با همین بیداری اسلامی تقویت می کند.

 

 

۱- بیژن، ایزدی، «در آمدی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» قم: بوستان کتاب، ۱۳۷۱ ص ۱۱۲-۱۱۱

۲-(رجایی، فرهنگ. اندیشه سیاسی معاصر در جهان عرب. تهران: مرکز مطالعات و پژوهشهای خاورمیانه، ۱۳۸۱، ص ۱۴۱-۱۴۳)

۳- http://www.markazkala.com/index.php?dispatch=products.view&product_id=839

۴- http://jamejamonline.ir/ayam/۱۸۳۳۸۹۹۱۴۲۰۳۴۲۱۸۴۳۹/برگزاری-همایش-بازخوانی-و-بررسی-دیدگاه-های-سید-قطب

۵ –  *منبع: کتاب «ماضی استمراری؛ سلفی‌گری در جهان اسلام از وهابیت تا القاعده» اثر سعید زاهدی

Comments are closed.