بستن روزنامۀ اعتماد ملی توهین به مردم و روشنفکران است

کاویان صادق زاده میلانی

در چند روز اخیر و در گرماگرم فضای نگران کنندۀ ایران و در حالی که احتمال محاکمۀ هفت بهائی در زندان زیاد بود خبر رسید که روزنامۀ اعتماد ملی بسته شده است. مدت این تعطیلی مشخص نیست و دلیلی هم برای این عمل ذکر نشده است.

داشتن رسانه و روزنامۀ ازاد از لوازم اساسی و نیازهای پایۀ یک جامعۀ باز و یک حکومت مردمسالار و مسوول است. حاکمیت توجیه و مشروعیت عرفی خود را فقط و فقط از مردم می گیرد. ولی هر حکومتی در قدرت می تواند با استفاده از ابزارهای نرم (تبلیغ و پروپاگاند) و سخت (خشونت و بازداشت و ارعاب) در قدرت بماند. رسانه ها و روزنامه ها یک جریان متعادل کنندۀ یک موارنۀ نسبی هستند. یعنی مطبوعات آزاد قدرت را زیر سوال می برد و باید هم ببرد. عملا ً قدرت مطبوعات نسبتا ً آزاد مثل غرب اروپا برابر با توانایی های تولید نیست ولی ترمزی است در راستای کنترل و مهار حاکمیتها. یک آسیب بزرگ به جامعۀ مدنی و دموکراسی در ایران فقدان مطبوعات آزاد در طول تاریخ معاصر است (شاید چند ماه پس از انقلاب اسلامی استثناء باشد.

در مورد ضرورت و نیاز داشتن مطبوعات آزاد در عهد ناصرالدین شاه بهاءالله پیامبر ایرانی چنین می نویسد:

امروز اسرار ارض امام ابصار موجود و مشهود و اوراق اخبار طیّار روزنامه فی الحقیقه مرأت جهان است. اعمال و افعال احزاب مختلفه را مینماید …مرأتی است که صاحب سمع و بصر و لسانست ظهوریست عجیب و امریست بزرگ ولکن نگارنده را سزاوار آنکه از غرض نفس و هوی مقدّس باشد و بطراز عدل و انصاف مزیّن و در امور بقدر مقدور تفحّص نماید تا بر حقیقت آن آگاه شود و بنگارد.

 ورق های روزنامه ها (چه کاغذی و چه مجازی) منعکس کنندۀ واقعیتهای جهان باید باشد. مسوولیت نگارنده و اشخاص رسانه ای و ژورنالیستها مشخص است و آن این است که دنبال حقیقت باشند و آن را بنگارند. از مطبوعات آزاد و بخصوص روزنامه ها آن در دین بهائی به عنوان امری بزرگ یاد شده است. نوشتار بهائی ممنوعیتی هم در کار رسانه ای وارد نمی کند و به حاکمیت ها حق نظارتی حداقل اعطاء می کند. یعنی حداکثر حق برای مطبوعات و حداقل محدودیت از سوی حاکمیت. آن هم نه در مواردی که مصلحت نظامهای سیاسی بر حذف و تضعیف رقیب باشد یا انتقادی هرچند شدید بر دولت و سیاسیون وارد کند.

به هر حال روزنامۀ اعتماد ملی با عملکرد درست و مطرح کردن پرسشهایی به جا و شایسته مثلا ً در مورد آزار جنسی زندانیان مسوولیت رسانه های خود را ایفا کرده است. سزاست که دولت نیز با بررسی این اتهامها و نسبتها بدون پیشداوری به کشف واقعیت بپردازد و یافته ها در پیش روی ملت شریف ایران قرار دهد.

به هر حال بستن رسانه به دلیل گزارشات و تعطیل خبررسانی اقدامی شایسته نیست.