ترسی که باعث رکود یک دانشگاه می شود

وقتی خبر بازداشت گسترده مسئولین دانشگاه بهاییان و افراد مرتبط با آن در سال گذشته منتشر شد، بسیاری از بهاییان مخصوصا دانشجویان و اساتید این دانشگاه دچار شوک شدند. شوکی که در کوتاه مدت برای این دانشگاه مخرب و تنها درمان آن زمان بود. با گذشت زمان و مشخص شدن رفتار خشن و صلب حاکمیت و قوه قضائیه با بازداشت شدگان این جریان سوال های زیادی در مورد چرایی این بازداشت ها مطرح شد. از نظر نگارنده برای فهم چرایی این بازداشت ها باید ساده ترین سوال را مطرح کرد.

هدف حاکمیت از این بازداشت ها چه بوده؟

در اینجا باید تذکر داد که این سوال ها بر اساس حقوق مادی یا معنوی افراد بازداشت شده و حق تحصیل بهاییان نیست. این سوال ها بر اساس رفتاری است که حاکمیت اسلامی تا امروز از خود نشان داده است. رفتاری که در آن ثابت کرده است که حقوق انسانی شهروندانش در برابر خواسته های ایدئولوژیکش ارزش چندانی ندارد.

بر اساس این رفتار، آشکار است که جمهوری اسلامی هیچ تمایلی برای بازگشت بهاییان به دانشگاه ها و بازگرداندن حق تحصیل آنان ندارد و در سال های اخیر نمونه های زیادی از تلاش مستقیم حاکمیت در اخراج ها و نقص پرونده دانشجویان بهایی دیده شده است. اخراج کیان هاشمی از دانشگاه تهران یکی از این موارد است._۱

از سوی فعالین حق تحصیل بهایی دو دلیل برای این شیوه برخود حاکمیت با بهاییان ذکر می شود:

۱- دور نگه داشتن بهاییان از فضای دانشگاه ها و دیالوگ های جامعه مدنی

۲- پایین نگه داشتن سطح علمی و فرهنگی بهاییان

حاکمیت برای دور نگه داشتن بهاییان از فضای دانشگاه ها و جامعه مدنی ایران در سی سال اخیر تمام تلاش خود را انجام داده است و باید گفت در این زمینه موفق عمل کرده است. برای فهم این مطلب کافی است نگاهی به آمار دفتر جامعه بین المللی بهائیان در سازمان ملل متحد در اسفند سال ۸۵ داشته باشیم. بر اساس این آمار “ ۳۶۹ بهائی برای ورود به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی در نقاط مختلف ایران پذیرفته شدند که از ثبت نام ۱۹۱ تن از آنان جلوگیری به عمل آمده و دست کم هفتاد نفر از آنان پس از آنکه هویت مذهبی شان مشخص شده، تا پیش از پایان نیمسال نخست، از تحصیل محروم شده اند.“_۲

“منابع بهائی با استناد به نامه دولتی ایران می‌گویند که، بر طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، بهائیان علاوه بر محرومیت از اشتغال در اماکن دولتی، از تحصیلات دانشگاهی نیز محروم می‌باشند. این مصوبه که به تاریخ ششم اسفند ۱۳۶۹ (۲۵ فوریه ۱۹۹۱) صادر شده و در بند سوم آن دقیقاً نوشته شده که باید از ثبت نام بهائیان در دانشگاه‌ها جلوگیری به عمل آید و چنانچه هویت بهائی فردی هنگام تحصیل احراز گردد باید از تحصیل محروم شود.“_۲،۳

عدم ثبت نام بهاییان در آزمون کنکور سراسری به بهانه ستون مذهب و پاسخگویی به معارف اسلامی و پس از آن نقص پرونده و در آخر اخراج دانشجویان بهایی از دانشگاه ها با وجود هزینه های بالای آن برای حاکمیت، نشان دهنده اهمیت زیاد عدم راهیابی بهاییان به دانشگاه برای حکومت اسلامی است.

از سوی دیگر دلیل اصلی تاسیس دانشگاه بهاییان در سال ۱۳۶۴ و ادامه حیات آن محرومیت از تحصیل جوانان بهایی در ایران است. دانشگاهی که هدفش بالا بردن سطح علمی و فرهنگی بهاییان است._۴ پس برخورد حاکمیت با دانشگاه بهاییان امری طبیعی به نظر می رسد. حاکمیت در اینجا نشان داده نه تنها دور نگه داشتن بهاییان از فضای دانشگاه ها برایش بسیار مهم است بلکه پایین نگه داشتن سطح علمی و فرهنگی بهاییان نیز برایش به همین اندازه اهمیت دارد. تا جایی که نه تنها در سال گذشته شاهد بازداشت گسترده مسئولان و اساتید دانشگاه بهاییان بودیم بلکه شاهد احکام سنگین اعمال شده بر مسئولین بازداشت شده این دانشگاه بودیم._۵

این برخوردها در حالی صورت گرفت که اخبار مرتبط با این دانشگاه در رسانه های مختلف انعکاس زیادی داشت و افراد سرشناس علمی، فرهنگی و سیاسی در بسیاری از نقاط جهان در این مورد عکس العمل نشان دادند و نسبت به محرومیت از تحصیل بهاییان حساس تر شدند. به عنوان مثال می توان از حمایت دو برنده جایزه صلح نوبل، دزموند توتو اسقف اعظم و از رهبران جنبش آپارتاید آفریقای جنوبی و خوزه راموس هورتا، رئیس جمهوری تیمور شرقی از حقوق بهاییان اشاره کرد._۶

با توجه به هزینه هایی که حاکمیت در برابر این بازداشت ها پرداخته و در حالی که حاکمیت آگاه است که با بازداشت هایی از این دست دانشگاه بهاییان تعطیل نمی شود و تنها شوکی موقت به آن وارد می شود و افراد بازداشت شده  با گذشت زمان در این دانشگاه جایگزین می شوند نمی توان تنها دلیل این برخورد را بر اساس یه حرکت موقت و موضعی بررسی کرد. دلیل اصلی این بازداشت ها را باید در سیاست همیشگی ارعاب وتهدید حکومت های توتالیتر جستجو کرد. سیاستی که در بسیاری از موارد به نتیجه می رسد. به طور قطع این بازداشت ها نمی توانسته در کوتاه مدت اثر مهمی بر دانشگاه بهاییان داشته باشد اما برخورد نیروهای امنیتی با اساتید و برخی از دانشجویان دانشگاه، ترس جوانان بهایی را از تحصیل در این دانشگاه افزایش می دهد. ترس از تحصیل در دانشگاهی که با وجود تمام مشکلاتش، امیدی به آینده آن نیست و هر لحظه امکان برخورد مجدد با مسئولین و دانشجویان آن وجود دارد. ترسی که می تواند در دراز مدت داوطلبین ورود به این دانشگاه را کاهش دهد و روز به روز آن را ضعیف تر کند.

منابع

۱- اخراج سید کیان هاشمی دانشجوی دانشگاه تهران به دستور وزارت اطلاعات، http://www.edu-right.net/news/36-news/868-kian-hashemi

۲- محرومیت بهائیان از تحصیلات عالی در ایران، سایت بی بی سی فارسی، http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2007/03/070306_mf_bahai_students.shtml

۳- http://news.bahai.org/story/507

۴- http://bihe.org/index.php?option=com_content&task=view&id=42&Itemid=200

۵- محکومیت استادان دانشگاه آنلاین بهاییان به چهار تا پنج سال زندان، http://www.hra-news.org/1389-01-27-05-24-07/11106-1.html

۶- دو برنده جایزه صلح نوبل خواستار رعایت حقوق بهائیان در ایران شدند، http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2011/09/110927_u01_bihe_tutu_iran_bahaei_defence.shtml