ناقضان دیروز و حق طلبان امروز

نگارش: فرزان فرامرزی

این روزها در ایران و از زبان عده ای از مسئولین، حرف هایی شنیده می شود که تازگی دارد. شاید شنیدن این سخنان برای برخی جالب باشد، اما واقعیت این است که شنیدن چنین سخنانی از زبان کسانی که اعمالشان مغایر این گونه سخنان است، جای شک و شبهه های بسیار دارد.

در هفته ی گذشته سخنان سردار نقدی، در خصوص گردش آزاد اطلاعات را با نوع گردش اطلاعات در ایران مقایسه کردیم. اما در هفته ای که گذشت، مشاجره ی احمدی نژاد و رئیس قوه قضائیه جالب توجه بود. هرچند که این مشاجره بیشتر به یک جنگ قدرت شبیه است، اما نوع سخنان و واکنش های طرفین دعوا، در نوع خود قابل تفکر است.

ماجرا از آنجایی آغاز شد که احمدی نژاد تصمیم گرفت برای بازدید به زندان اوین برود! و البته شاید دلیل اصلی او دیدار با معاون مطبوعاتیش باشد که این روزها در اوین است. البته این که جمهوری اسلامی به کسانی مانند احمد شهید، یا دیگر گروه های حقوق بشری و بین المللی اجازه بازدید از زندان ها را ندهد کاملا قابل درک است، اما این که، چرا احمدی نژاد هم ممنوع شده حکایت دیگری است.

پیرو این درخواست، سخنگوی قوه قضائیه گفت: “‌در شرایط کنونی مصلحت نیست که بازدید از زندان اوین اتفاق بیفتد و این سوال برای مردم وجود دارد که چرا در طول ۷ سال گذشته چنین درخواستی نبود[۱].” و این سوال، سوال بسیاری از کسانی است که این خبر را شنیدند. به تعبیری آن همه صحبت از “حقوق مردم” در نامه رئیس دولت به رئیس قوه ی قضائیه را باید به “حقوق حزبی” تعبیر کرد.

از سوی دیگر معاون حقوقی رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه مگر روسای جمهور قبلی زندان می رفتند؟ اعلام کرد که آیت الله آملی لاریجانی مخالف بازدید رئیس جمهور از زندان اوین نیست بلکه هر موضوعی باید دارای ضابطه و قانون باشد[۲]. که البته “قانونمند” شدن اگر فقط برای این مورد نباشد، حرف پسندیده ای است که در صورت رعایت و پایبندی به آن، بسیاری از مشکلات کنونی حل خواهد شد.

مصلحت اندیشی و یک جانبه نگری، باعث شده که حتی ناقضان حقوق بشر نیز، این روزها دم از “حق و حقوق” می زنند. این در حالی است که درست در زمانی که این عده مشغول نامه نگاری و پافشاری بر مواضع خود هستند، و به خیال خود می خواهند به “صیانت از حقوق اساسی ملت[۳]” بپردازند، بخشی دیگری از حکومت، کماکان به پایمال کردن حقوق عده ای دیگر از همین ملت مشغول است.

برای مثال، پیرو بازداشت های گسترده در گرگان که در هفته های قبل اخبار آن مورد بررسی قرار گرفت، مامورین وزارت اطلاعات شب دوشنبه، یکم آبان ماه ۹۰، تینا موهبتی جوان بهائی ۱۹ ساله ساکن گرگان را دستگیر و به مکان نامعلومی انتقال دادند[۴]. شایان ذکر است که مادر ایشان نیز، شیوا روحانی، هفته گذشته دستگیر شده بود. آیا تینا موهبتی که این چنین بازداشت شده، دارای “امنیت قضایی” است؟ آیا دیگر اقلیت های مذهبی که هر کدام به اتهامی اکنون در زندان هستند، دارای حقوق و حقوق یک زندانی هستند؟ آیا پیش از زندانی شدن، محاکمه ای عادلانه داشته اند؟

احمدی نژاد در گوشه ای از نامه اش به رئیس قوه ی قضائیه، اگرچه در حال دفاع از حق و حقوق خود و یارانش است، اما خواسته یا ناخواسته، نکته ای را بیان می کند که واقعیت کنونی ایران و دستگاه قضائی است. او چنین می گوید: “در حالی که جنابعالی به آسانی به رئیس جمهوری که نماینده ملت و مجری قانون اساسی است اتهام می‌زنید آیا می توان برای آحاد مردم که پشتیبان خاصی جز خداوند ندارند امنیت قضایی متصور بود[۵].”

این گونه صحبت ها و دعواهای جناحی، هرچه بیشتر روشن می سازد که دولتمردان کنونی، تنها به فکر حزب و گروه خود هستند و هنگامی که صحبت از حق و حقوق است، منظورشان تنها حق و حقوق دوستانشان است. البته بازدید از زندان و سعی در بهبود شرایط زندانیان بسیار کار پسندیده ای است. در گزارش های قبلی در مورد شرایط بد بسیاری از زندانیان نوشته بودیم.

بهبود شرایط زندانی ها، برخورداری از امکانات بهداشتی و پزشکی، حق مرخصی و… از جمله حقوق زندانی است که ربطی به بازدید رئیس دولت از زندان ندارد و هر حکومتی موظف به رعایت آن است. جدای از این، وظیفه ی هر حکومتی است که شرایط یک دادرسی عادلانه را برای تمامی شهروندان فراهم نماید. این ها و البته نکات دیگر، همگی جزیی از حقوق همان ملتی هستند که احمدی نژاد از آن سخن گفته است؛ اما از حرف تا عمل فاصله بسیار است…