اقلیت های مذهبی در ایران؛ بیم ها و امید ها

فرزان فرامرزی

سال ۱۳۹۲ با تمام خوبی ها و بدی هایش به پایان رسید و ایرانیان سال جدید را به امید روزهایی بهتر آغاز کردند. در این میان عده از ایرانیان، شادی سال جدید را آنطور که باید احساس نکردید. این عده یا در زندان بودند و یا خانواده های زندانیان سیاسی و عقیدتی ای بودند که از دیدار عزیزان در بند خود، در شب سال نو محروم شده بودند. به این لیست البته باید خانواده های زندانیان سیاسی و خانواده های کسانی چون ستار بهشتی را نیز اضافه کرد.

برای آن عده از هموطنانی که عزیزی را در بند داشتند سخنان حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران که “در پیام نوروزی خود، از تلاش دولت در  سال ۱۳۹۳ برای آنچه که ‘زندگی راحت‌تر، نگرانی کمتر’ نامید[۱]” امیدوار کننده بود. امیدواری ای که توام با شک و تردید بود.

حسن روحانی با وعده ی تغییر آمد و ایرانیان امیدوارند همانطور که محمدجواد ظریف در پارلمان اتریش وعده ی بهتر شدن وضعیت حقوق بشر در ایران را داد، این وضعیت بهتر شود. در عین حال شک و تردید ها نسبت به اصلاح وضعیت کنونی زمانی شدت گرفت که مسئولین جمهوری اسلامی ملاقات کاترین اشتون با فعالین زن در ایران را به غرب و استکبار نسبت دادند.

ابراهیم آقا محمدی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس “با بیان این‌که دیدار اشتون با نرگس محمدی قابل توجیه نیست، گفت: این مساله برای ما جای تعجب دارد. ظاهرا این سفرها فقط برای زنده نگه داشتن فتنه‌گران است چرا که اشتون شخصیت مستقل نیست و به نوعی پادوی آمریکا و غرب است.[۲]“

بیماری توهم توطئه که بیش از ۳۰ سال است مسئولین جمهوری اسلامی را درگیر خود کرده است، امکان تغییر و بهبود شرایط را بسیار سخت کرده است. از سوی دیگر مسئولین نظام علیرغم تمام شواهد موجود در زمینه اعمال خلاف حقوق بشری خود آن را کتمان کرده و می کوشند از زیر بار پاسخ گویی به جامعه جهانی طفره بروند.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در دیدار با نمایندگان پارلمان اتریش٬ “تاکید کرده است که در ایران اعدام سیاسی وجود ندارد.[۳]” این در حالی است که محمد جواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه روز ۲۶ اسفند ماه در گفتگویی با شبکه خبر دو صدا و سیما گفت “بهائیان در ایران آزاد هستند و هیچ بهائی به دلیل بهائی بودن در زندان های ایران وجود ندارد.[۴]“

این اظهار نظرها از سوی مقامات ایرانی در حالی است که گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران٬ روز ۲۲ اسفندماه در گزارش خود به مواردی مانند اعدام‌ها٬ نقض اساسی حقوق شهروندان و اقلیت‌ها و عدم استقلال روند قضایی در ایران اشاره[۵]” کرده است.

دایان علایی، نماینده جامعه جهانی بهائیان در سازمان ملل، نیز در واکنش به اظهارات محمد جواد لاریجانی گفت “در حال حاضر۱۳۶ نفر بهائی در زندان های جمهوری اسلامی هستند که فقط به دلیل بهائی بودن شان دستگیر شده اند و هیچ جرم دیگری ندارند. البته در پرونده های آنها اتهام عضویت در سازمان های غیر قانونی یا جاسوسی برای کشور بیگانه یا از این قبیل اتهامات ثبت شده است اما مدرکی برای اثبات این اتهامات نیز در پرونده هایشان وجود ندارد.[۶]“

اذیت و آزار اقلیت های مذهبی در ایران تنها به بهائیان محدود نمی شود. در روزهای پایانی سال ۹۲ “هشت تن از نوکیشان مسیحی و از اعضای کلیسای ایران که برای پیک نیک به کنار رودخانه‌ای در نزدیکی شهر شوش رفته بودند توسط نیروهای وزارت اطلاعات بازداشت و به ستاد خبری وزارت اطلاعات در شهر شوش منتقل شدند.[۷]“

البته پنج تن از افراد به نام‌های حسین اعتمادی فر، محمد بهرامی، سلیمه رحیمی، فاطمه باقری و امینه معلا پس از بازجویی و در ‌‌‌نهایت با اخذ تعهد که از شهر خارج نشوند آزاد می‌شوند اما حکایت فشار و نقض حقوق اولیه آنها همچنان پا بر جاست.

فشار بر اقلیت های مذهبی به اینجا ختم نمی شود و این عده از شهروندان حتی در زندان هم از کمترین حقوق یک زندانی برخوردارند. در هفته های ابتدایی اسفند ماه سال گذشته، “مسئولین حفاظت زندان ندامتگاه مرکزی کرج وسایل شخصی کشیش بهنام ایرانی زندانی عقیدتی این زندان را بازرسی کرده و چند کتب مذهبی از جمله کتاب مقدس، کتاب آسمانی مسیحیان، را ضبط کرده و با خود بردند.[۸]“

از جمله رخدادهای مربوط به اقلیت های مذهبی در سالی که گذشت می توان به اجتماع اعتراضی دراویش گنابادی در مقابل ساختمان دادستانی[۹]، نامه ۵۰۰ تن از بهائیان به روحانیون ارشد و مراجع تقلید شیعه و در خواست از آنان برای رسیدگی به وضعیت بهائیان[۱۰] در ایران و بازداشت یک نوکیش مسیحی در اهواز[۱۱] اشاره کرد.

امید است که در سال جدید، همانطور که رئیس جمهور ایران، حسن روحانی، وعده داده است سالی بهتربرای تمام ایرانیان باشد و در این سال از فشار سیستماتیک و دولتی بر اقلیت های مذهبی کاسته شود.