پرهیز از خشونت در پس ِ فضای انتخاباتی
کاویان صادق زاده میلانی
تا توانید در خیر عموم کوشید و محبت و الفت در کمال خلوص به جمیع افراد بشر نمائید…
(عبدالبهاء، مکاتیب ۷ ص ۲۴۹)
فضاهای سیاسی ناسالم همیشه خطر سقوط به خشونت را در بر دارد. فضای پس از انتخابات دورۀ دهم نیز خالی از چنین مخاطراتی نیست. چالش مربوط به انتخابات و شمارش آراء بحثی مدنی و سیاسی است و حلّ و فصل آن به عهدۀ دولت و جامعۀ مدنی و ملّت است. این جریان در حرکت است و در روزها و هفته های آینده امید داریم که با دخالت مراجع ذیصلاح مسالۀ آراء و شمارش آنها با رعایت عدالت حلّ شود. ناگفته پیداست که شفافیت در شمارش آراء و حلّ مسالمت آمیز آن تنها رویکرد سالم است. صرفنظر از نتیجۀ انتخابات مهمترین دستاورد این دورۀ انتخابات را باید در حضور مردم در فرایند انتخابات و اندیشه مردمسالاری دانست. گفت و شنود در میان نهادهای حاکمیت، مردم و با حضور جامعۀ مدنی نمادی از بسط اندیشۀ سیاسی و فکر دموکراسی است. گفتمان سالم میان مردم و حاکمیت علاوه بر فضای سیاسی باز یک شاخص سازمند دیگر نیز دارد و آن عدم خشونت است. جامعه ای که در آن خشونت در گفت و شنودهای سیاسی و اجتماعی وارد شده باشد جامعه ای ناسالم است.
قرارداد اجتماعی بین انسانها به تاسیس جامعه و توجیه ِ حاکمیت می انجامد. انسان ها در پی یک خواست همگانی با پیوستن به یکدیگر نظام سیاسی و حاکمیت را پدید می آورند. مدنیت حاصل چنین فرایندی است. این حرکت از فرد به جمع موجب سلب برخی از آزادیها از انسان می شود ولی در عوض به امنیت و آسایش انسان در جنبه های دیگری می انجامد. یکی از محدودیتهایی که فرد و حاکمیت در چنین دگردیسی باید به آن برسند همانا نفی خشونت است. خشونت را به معنی کلّی ِ استفاده از نیرو در غیر جای خود و برای فشار به دیگران برای عمل کردن بر خلاف مصلحت یا دلخواه خود به کار می برم. متاسفانه گفتمانهای سیاسی مملو از پیشینۀ خشونت است. خشونت زدایی از گفتمانهایی سیاسی و مدنی و جایگزین کردن احترام متقابل و رعایت حقوق عرفی انسانها وظیفۀ تمامی انسانها است و باید در راس هدفهای هر نظام مردمسالار باشد.
خشونیت انسانیت زُدا است. لازمۀ انسان بودن پرهیز از خشونت است. ازاین رو خشونت را باید ضد انسانی و ضد تمدن دانست. حذف هر نوع خشونت و خودداری از به کار بردن نیروی فیزیکی از آشکارترین مسوولیت های هر نظام سیاسی است.