ترجمهای از مکتوب دارالانشاء بیتالعدل اعظم
۲۳ دسامبر ۲۰۰۸
جناب ……..
یار عزیز معنوی بیتالعدل اعظم پیام الکترونیک مورّخ ۲۶ ژوئن ۲۰۰۸ شما را دریافت نمودند. در طیّ آن استفسار نمودهاید فرد بهائی، بخصوص نفسی که دانشگاهی یا عالم علوم اجتماعی است، تا چه حدّ میتواند علناً دربارهء موضوعات اجتماعی – سیاسی تکلّم نماید. معهد اعلی مقرّر فرمودند جواب ذیل برای شما ارسال گردد.
البتّه بر اصل عدم مداخله در امور سیاسیه که حضرت ولی امرالله تشریح و توضیح فرموده‌اند، کاملاً واقفید. بهائیان باید “در گفتار و کردار از اغراض سیاسی ملّت و سیاست حکومت خویش و از نقشهها و برنامههای احزاب و دستههای سیاسی دوری جویند“؛ “طرفی را ملامت نکنند و به جهتی نپیوندند و هیچ طرحی را ترویج نکنند و خود را به هیچ نظامی که مخالف مصالح” امر الهی است منسوب نسازند و “از درگیریها و ستیزهجوییهایی که کار سیاسیون است اجتناب کنند.“ آنها “باید از هر انتسابی به حزبی معیّن و از هر تحزّب و تشعّبی وارسته گردند و از منازعات بیهوده و حسابهای ناپسندیده رهایی جویند و از اغراض نفسانی که وجه جهان متحوّل را متغیّر سازد پرهیز کنند.“ [۱] این اصل، که مستلزم اجتناب اکید از هر نوع فعالیت سیاسی حزبی است، باید در کمال دقّت و مراقبت رعایت گردد. امّا، با تکامل جامعه و فرایندهای سیاسی‌اش و با رشد و گسترش امرالله، تعامل بین این دو به نحوی دائمالتّزاید بغرنج گردد و غموض آن تزاید یابد. بیتالعدل اعظم در طول زمان هدایت لازم را برای کاربرد این اصل در شرایط موجود عنایت خواهند فرمود.
اصطلاح “سیاست” [politics] میتواند دارای معنایی وسیع باشد، و لهذا قائل شدن تفاوت و تمایز بین فعالیت سیاسی حزبی و گفتگو و اقدامی که قصد آن ایجاد تحوّل سازندهء اجتماعی است حائز اهمّیت است. اگرچه شقّ اوّل ممنوع گردیده، امّا شقّ ثانی توصیه شده است؛ فیالحقیقه، مقصود اصلی جامعهء بهائی ایجاد تحوّل اجتماعی است. اثر حضرت عبدالبهاء موسوم به رسالهء مدنیه به قدر کفایت تعهّد امر بهائی به ترویج تحوّل اجتماعی بدون ورود به عرصهء سیاست حزبی را مدلّل میسازد. همچنین، در فقرات متعدّدی از آثار بهائی احبّاء به شرکت در اصلاح عالم و ارتقاء امم تشویق و تحریض شدهاند. حضرت بهاءالله میفرمایند، “امروز را نگران باشید و سخن از امروز رانید.“[۲] حضرت عبدالبهاء احبّاء را تشویق میفرمایند که، “باید در کلّیّه فضائل عالم انسان ممتاز شوید، در ایمان و استقامت، در خیرخواهی و خدمت به عالم انسانی، در محبّت به هر نفسی از آحاد بشر، در اتّحاد و اتّفاق به جمیع خلق و از بین بردن تعصّبات و ترویج صلح عمومی.“[۳] مضافاً، حضرت ولی امرالله، در مکتوبی که از طرف هیکل مبارک نوشته شده، توضیح میفرمایند که، “احبّای الهی به همان میزان که باید اکیداً مراقب باشند مبادا به نظر رسد که خود یا امر الهی را به حزبی سیاسی وابسته نشان دادهاند، باید مؤکّدا از تفریط در امور نیز احتراز نمایند؛ یعنی از مشارکت با سایر گروههای مترقّی در مؤتمرها یا هیأتهایی که مقصود از آنها ترویج فعالیتی تماماً منطبق با تعالیم مبارکه است امتناع ننمایند.“[۴] در مکتوب دیگری که در سال ۱۹۴۸ از طرف هیکل مبارک نوشته شد، یعنی همان سالی که نابرابری نژادی در قوانین بسیاری از ایالات کشور ایالات متّحدهء امریکا گنجانده شد، حضرت ولی امرالله تصریح میفرمایند که بر “شرکت دانشجویان در امری که به این وضوح با روح تعالیم امر مبارک انطباق دارد، یعنی تظاهرات دانشجویی علیه تعصّب نژادی، ابداً منعی وجود ندارد.“[۵] لهذا، بهائیان باید به نحوی خستگیناپذیر به گسترهای از موضوعات اجتماعی، قولاً و عملاً، بپردازند.
وقتی جامعهء بهائی کوچک بود، مشارکتش در رفاه اجتماعی طبیعهً محدود بود. در سال ۱۹۸۳ بیتالعدل اعظم اعلام فرمودند که رشد امر بهائی سبب شده مشارکت بیشتر در حیات جامعهء عمومی عالم لازم آید. شرکت بهائیان در امر توسعهء اجتماعی و اقتصادی از طریق فعالیتهایی که از لحاظ میزان پیچیدگی متغیّر بود، به نحوی منظّمتر آغاز گردید. مجهودات برای مشارکت در تحوّل اجتماعی، شرکت در گفتگوهای عمومی دربارهء موضوعات مورد علاقهء عالم انسانی، مانند صلح، امحاء کلّیه انواع تعصّبات، تواندهی روحانی و اخلاقی نوجوانان و جوانان، و ترویج عدالت را نیز شامل میشود. این دو نوع فعالیت، در طول بیست و پنج سال گذشته، دائماً و به طور منظّم افزایش یافته و از لحاظ ابعاد و نفوذ در آتیهء ایّام همچنان رشد و گسترش خواهد یافت.
مساعی سازمان یافتهء جامعهء بهائی در این زمینهها با ابتکارات متنوّع آحاد احبّائی که در میادین گوناگون – به عنوان داوطلب، متخصّص و افراد حرفه‌ای – برای تأثیر گذاشتن بر تحوّل اجتماعی فعالیت دارند، تقویت میشود. ماهیت متمایز رویکرد آنها عبارت از اجتناب از منازعات و مسابقهء قدرت و در عین حال تلاش برای اتّحاد نفوس در جستجوی اصول بنیادی اخلاقی و روحانی و نیز اقدامات عملی است که بتواند به حلّ عادلانهء مسائلی که مبتلابه جامعه است، منجر گردد. بهائیان عالم انسانی را هیکلی واحد میدانند. جمیع، به نحوی لاینفکّ به یکدیگر پیوستهاند. نظمی اجتماعی که برای رفع نیازهای یک گروه به زیان سایر گروهها سازمان یافته باشد به بیعدالتی و ظلم منتهی میگردد. در عوض، اگر نیازهای هر جزء متشکّلهء عالم انسان در متن رفاه کلّ مدّ نظر قرار گیرد، بهترین مصالح آن جزء تأمین میگردد.
مشارکت در اقدام و گفتگوی اجتماعی، گاهی اوقات، مستلزم آن است که بهائیان با بسط خطّ مشی عمومی مرتبط شوند. در این رابطه، اصطلاح “سیاست به معنای خطّ مشی” [policy]، مانند اصطلاح “سیاست به معنای اعم آن” [politics] دارای معنایی وسیع است. بهائیان در عین احتراز از بحثهای سیاسی مرتبط با روابط سیاسی بین ملل یا امور سیاسی حزبی درون یک کشور، بلاتردید در تدوین و اجرای سیاستهایی [خطّ مشیهایی] که به بعضی علائق اجتماعی میپردازد شرکت میکنند. نمونههایی از علائقی از این قبیل عبارت از صیانت از حقوق زنان، توسعهء تعلیم و تربیت مؤثّر برای شمول کلّیه اطفال، محدود کردن انتشار امراض مسری، حفظ محیط زیست، و از بین بردن افراط و تفریط در فقر و ثروت است.
بنابراین، بدیهی است که شما، به عنوان فردی بهائی که عالم علوم سیاسی است، آزادی عمل زیادی در اظهار نظر دربارهء مواضیع اجتماعی دارید. با این حال شرکت در تولید و کاربرد دانش در رشتهء شما با پرداختن به مواضیعی که ماهیت سیاسی مستقیمتری دارند نیز میسّر است. شما مسلّماً از توصیهء کلّی، که از طرف حضرت ولی امرالله مرقوم شده، آگاهی دارید که یکی از طرق انتقاد از نظم سیاسی و اجتماعی روز، بدون جانبداری یا مخالفت با رژیم فعلی عبارت از تحلیل عمیقتر در سطح سیاست نظری است نه سیاست عملی. رویکرد دیگر عبارت از شرکت در تحقیق علمی و روشنتر ساختن نقطهنظرها برای رسیدن به تفاهم مشترک و راهحلهای مؤثّر بدون مبادرت به هواداری حزبی یا مشوب کردن آن است. حضرت بهاءالله میفرمایند، “کلّ امرٍ سیاسی أنتم تتکلّمون به کان تحت کلمهٍ من الکلمات الّتی نُزّلت مِن جبروت بیانه العزیز البدیع.“[۶] شما از این فرصت برخوردارید که احجار ثمینهء آثار مبارکهء آن حضرت را استخراج نموده آماده سازید و به نحوی عرضه کنید که برای طالبان بینشهای جدید و بدیع جذّاب باشد. شما باید به ممرّ زمان بیاموزید که چگونه بین اصول و مفاهیمی که به عنوان حقایق منبعثه از تعالیم امر مبارک بدان معتقدید و اصول و مفاهیم رشتهء خود تعادل ایجاد نمایید.
تردیدی نیست که معضلاتی رخ خواهند گشود. فیالمثل ممکن است متوجّه شوید که در اثر مباحثه در میان جناحهای رقیب، موضعی در ارتباط با اقدامات اجتماعی مورد پذیرش واقع شده است؛ حال اگر بخواهید تصمیم بگیرید که رویکرد خود را با آن سازگار کنید، یا مدّتی موضوع را مسکوت بگذارید، لازم است حکمت را رعایت نمایید و با خردمندی تصمیم بگیرید که کدام یک مقرون به صلاح است. در بعضی موارد ممکن است از فرصتهایی که شما را به مباحث سیاسی یا انتقاد از سیاستهای حزبی دولتها سوق میدهند، چشمپوشی کنید. در موارد دیگر، ممکن است حسّاسیتهای خاصّی وجود داشته باشد، مانند موضوعات مرتبط با کشورهایی که جامعهء بهائی در آنجا با مشقّات و مظالمی مواجه است و اظهارنظرها ممکن است به این استنباط منجر شود که احبّاء در فعالیت سیاسی علیه مصالح دولتی خاصّ دخالت دارند. زمانی که رسانهها دعوت میکنند که اظهار نظر نمایید یا در بحثهای مربوط به امور سیاسی روز شرکت کنید، باید همین ملاحظات را مدّ نظر قرار دهید. هر زمان مسائل خاصّی رخ دهد، محفل روحانی ملّی شما برای مساعدت به شما در توضیح و روشن کردن آنها آماده است.
اطمینان داشته باشید که بیتالعدل اعظم در اعتاب مقدّسهء علیا دعا خواهند فرمود تا مساعی شما برای منعکس ساختن اصول امر مبارک در فعالیتهای حرفه‌ای شما جاذب برکات و مواهب و تأییدات جمال قدم باشد.
با تحیّات ابدع ابهی
دارالانشاء
[۱] نظم جهانی بهائی، ص۸۹
[۲] لوح مانکجی صاحب، مجموعه الواح مبارکه طبع مصر، ص۲۶۱ / دریای دانش، ص۳
[۳] ترجمه – خطابه ۱۵ ژوئن ۱۹۱۲ / انوار هدایت، شمارهء ۳۲۰
[۴] ترجمه – مکتوب ۲۱ نوامبر ۱۹۴۸ منقول در پیام ۷ ژوئیه ۱۹۷۶ از طرف معهد اعلی به یکی از احبّاء، مندرج در ص۳۲۹ مجموعه پیامهای بیتالعدل اعظم ۱۹۸۶-۱۹۶۳
[۵] ترجمه – مکتوب ۱۸ نوامبر ۱۹۴۸ از طرف حضرت ولی امرالله به محفل روحانی ملّی ایالات متّحده و کانادا / انوار هدایت، شمارهء ۱۸۰۴
[۶] لوح حکمت، آثار قلم اعلی ج۲، ص۱۴۱ / مجموعه الواح طبع مصر، ص۵۲