فریبا داوودی مهاجر

خبر فرار پنج هزار دختر فراری در کل سال گذشته تکان دهنده است . خبری که حسین اسدبیگی، رئیس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی در گفت و گو با خبرگزاری تسنیم اعلام کرده است.

آماری که همیشه تعداد واقعی آن با تعداد اعلامی فرق دارد ولی همین آمار نه تنها برای فعالان حقوق کودک و زن که برای دولت و نهادهای میان بخشی درگیر با آسیب های اجتماعی یک زنگ خطر جدی است.

اسد بیگی آمار فرار دختران را رو به افزایش دانسته و می گوید : در نیمه نخست امسال فرار سه هزار دختر ایرانی به سازمان بهزیستی اعلام شده است در حالیکه بسیاری از فرارها نیز به این سازمان اطلاع داده نمی شود.

دلیل را هزار بار بیان کردیم

به گزارش سازمان بهزیستی «توهین و تحقیر و خشونت خانگی» از مهم‌ترین دلایل عمده فرار دختران از خانه است. دلیلی که سال هاست به عنوان یک هشدار جدی به مسوولان و مقامات قضایی و قانون گذار اعلام شده و همچنان آن ها به دلایل مختلف از زیر بارجرم انگاری خشونت خانگی، بدون اما و اگر و شروط آشکار و پنهان شانه خالی می کنند.

مقابله با خشونت خانگی نیاز به یک کارزار دارد. این کار زار بدون حمایت رسانه ها و فعالان حقوق زنان و کودک و مجلس شورای اسلامی هم به نتیجه نمی رسد.

آمار نشان می دهد که با وجود همه تلاش های انجام گرفته هنوز راه درازی باقیست و تشکیل چنین کارزاری نیازمند نگاهی فرا ایدیولوژیک و همدلانه است، و اگرنه هر روز و هر روز ما با اخبار متفاوتی ناشی از خشونت خانگی روبرو خواهیم بود.

آمارخودکشی و دگر کشی ، اعتیاد، انواع و اقسام بیماری روحی و جسمی و افزایش آمار طلاق بخشی از پیامد های خشونت خانگی است که دیروز و امروز برای آن کاری نکردیم.

دخترانی که شاید امشب در یکی از گورها ، کانال ها آب و فاضلاب و زیر پل ها بخوابند و نیازمند حمایت جدی خانه های امن ، اوژانس های اجتماعی و خانه های سلامت هستند.

دخترانی که اگر برای آن ها کاری نکنیم به سرعت جذب افراد و تله و باندهای مختلف می شوند و همه آن ها توانایی ایستادن روی پای خود را ندارند.

تلفن های این خانه های امن را باید رادیو و تلویزیون و مدارس اعلام کنند تا هر دختر و یا پسر، و یا عضوی از اعضای خانواده که در خطر خشونت خانگی است در ذهنش به خاطر نگه دارد و بتواند در سریع ترین زمان ممکن خود را به مراکز حمایتی رسانده و تحت پوشش خدمات مراقبتی قرار گیرد.

پولی که به خانه رواست به مسجد حرام است

هر ساله میلیون ها میلیون پول در اوقاف و امام زاده ها و  وقفیات ریخته می شود و میلیون ها میلیون پول برای بازسازی مساجد و گسترش حرم های مختلف امامان و امام زاده ها صرف می شود آیا نمی توان تنها بخشی از این پول نذورات مردم را صرف ساخت و احیا و پشتیبانی خانه های امن کرد تا حداقل این پنج هزار دختر بی سرپناه که هر دقیقه در معرض اعتیاد و بیماری و انواع و اقسام آسیب های جبران ناپذیر قرار دارند تحت پوشش قرار گیرند.

نه آنکه از مراکز موجود خانه سلامت ایلام که تازه تاسیس شده به دلیل فقدان منابع مالی و حمایت مسوولان بسته شود .

ایلامی که بالاترین آمار خود سوزی زنان را به خود اختصاص داده است.

چندی پیش نیز حبیب‌الله مسعودی فرید در مورد مراکز نگهداری دختران فرار در گفت و گو با رسانه ها بر ضرورت تشکیل خانه های امن  ویژه دختران در معرض آسیب و خشونت دیده در استان های مختلف کشور تاکید کرد.

این مقام مسوول در بخش معاون اجتماعی سازمان بهزیستی اعلام کرد که تا آن زمان ۳۱ مرکز در این زمینه و در استان های مختلف کشور تاسیس شده است ولی همچنان ضرورت تشکیل مکان های جدید با کیفیت پشتیبانی بالا و استاندارد های قوی وجود دارد .

مکان هایی که مخصوص دختران فرار است ولی معلوم نیست که اگر زنی یا مادری چنانچه در معرض خشونت قرار گرفت نیز می تواندبا کودکان خود تحت پوشش چنین مراکزی قرار بگیرد یا خیر.

وی گفت: مدت زمان نگهداری دختران و زنان آسیب دیده و فراری ۳ تا ۴ ماه است که کارشناسان مرکز در طول این مدت برای بازگشت این افراد به خانواده ها تلاش و رایزنی می کنند و در ۸۰ درصد موارد خانواده این دختران پذیرای آنها هستند ولی معلوم نیست که آن درصدهای باقیمانده که خانواده حاضر به بازگشت آنها نیست و این دختران را مایه شرمساری خانواده می دانند پس از این زمان تعیین شده به کجا باید پناه برند.

به خصوص که چنانچه توسط نیروی انتظامی بازداشت شوند از آن ها تست بکارت صورت گرفته و بسیاری از آن ها به جرم ولگردی یا بزه روانه دادگاه می شوند.

دخترانی که باید به مدرسه بروند یا در کارگاه های توانمند سازی حرفه ای یاد بگیرند تا بتوانند روی پای خود ایستاده و از محل تکرار خشونت دور شوند. چرا که روش های میانجی گری معمولا کارآمد نیست و قربانیان خشونت به چرخه خشونت باز می گردند.

به گفته فرید، دختران فراری و آسیب دیده به روش های مختلفی به خانه های سلامت می آیند که یکی از این راه ها خودمعرفی و مراجعه به کلانتری و اورژانس اجتماعی است ولی این مراکز باروش های دیگری که درباره آن توضیح نداد ، برای پذیرش در این مراکز  فعالیت می کند.

ظرفیت محدود است

اگر چه گفته های ریاست ها و معاونت ها با هم فرق دارد ولی به هر حال گفته های کورش اسد بیگی گفته رئیس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی به خوبی نشان می دهد که ما نیازمند اقدام فوری برای نگهداری از دخترانی هستیم که در اثر تهدید و تحقیر و اشکال مختلف خشونت خانگی فرار می کنند.

به گفته وی تنها در کلان شهر تهران ۴ مرکز نگهداری دختران وجود دارد که از خانه فرار کرده‌اند و آنها حداکثر تا سه هفته می‌توانند در این خانه‌ها بمانند.

بر اساس قانون بهزیستی دخترانی که نیاز به حمایت دارند در مراکزی به نام “خانه سلامت” نگهداری می‌شوند که ظرفیت این خانه‌ها بسیار محدود است و بدیهی است که تنها با کمک سازمان های غیر دولتی و مشارکت مردمی است که می توان چنین خدماتی برای کنترل آسیب های اجتماعی و مقابله با خشونت خانگی ارایه داد.

همچنین ضروری است که اندکی درهای کشوررا باز و از تجربیات دیگر سازمان های بین المللی استفاده کرد.